Sentensi huainishwa kuzingatia vigezo mbalimbali.Hapa tutaangazia aina za sentensi kimuundo kama ifuatavyo: 1.Sentensi sahili-Hii ndio sentensi ya kimsingi katika lugha na huwa na kiima na kiarifa kimoja tu.Aidha,husheheni wazo/dhana moja tu.K.m Mtoto anasoma. 2.Sentensi ambatano/ambatani-Hii ni mjumuiko wa vishazi huru viwili.Hapa kuna muungano wa sentensi mbili zenye uzito sawa.Sifa zake ni: huwa na vishazi viwiliContinue reading “Aina za sentensi za Kiswahili.”
Monthly Archives: January 2020
Ngeli ya A-WA na muundo wake.
Ngeli hii hutumika sana kwa vitu vilivyo hai mathalan wadudu,wanyama,ndege, binadamu n.k Ikumbukwe kuwa tunapozungumzia binadamu,tusisahau kuwa atapoaga hivyo kuwa maiti bado anahitaji heshima zake hivyo maiti apo katika hii ngeli.Ni makosa ya kisarifu kusema ‘Maiti ilizikwa’.Ila tunasema ‘Maiti alizikwa.’ Muundo ya ngeli hii inadhihirika kama ifuatavyo: 1.MU k.v katika neno ‘Muumba.’ 2.M k.v katikaContinue reading “Ngeli ya A-WA na muundo wake.”
Konsonanti.
Hii ni aina ya sauti katika lugha ambayo wakati wa utamkaji hewa huzuiliwa katika sehemu mbalimbali kinywani au pia hewa huzuiliwa kidogo baada ya kupita koromeo. Aina hii ya sauti hutambuliwa kwa kuzingatia sifa zifuatazo: 1.Mahali pa kutamka. 2.Namna ya utamkaji. 3.Mtikisiko au kutotikisika kwa koromeo.
Miundo Ya Silabi Za Kiswahili.
Kuna miundo mbalimbali za silabi za kama ifuatavyo. 1.Silabi za Irabu pekee k.v katika maneno kama vile oa na ua. 2.Silabi za K+I-Hapa ndipo maneno mengi ya Kiswahili yanapatikana.Maneno huwa na silabi moja, mbili au zaidi.Mifano ipo katika maneno kama vile mama,baba n.k 3.Silabi za K+K+I-Konsonanti za mwanzo katika muundo huu huwa na vitamkwa vyaContinue reading “Miundo Ya Silabi Za Kiswahili.”
Aina Za Silabi.
Silabi ni mpigo mmoja wa sauti.Kuna aina mbili kuu za silabi katika lugha ya Kiswahili. Aina ya kwanza huitwa silabi huru/wazi.Silabi hii mara nyingi huishia kwa irabu.Sauti za silabi hii husikika kwa nguvu.Mifano ya maneno yenye silabi hii ni kama vile lala,Ndaki, sebule n.k Ya pili inajulikana kama silabi funge.Hii silabi nayo hishia kwa konsonanti.MifanoContinue reading “Aina Za Silabi.”
Tofauti kati ya Fonolojia na Fonetiki.
Licha ya kwamba taaluma ya fonolojia na fonetiki hukaribiana sana, kutegemeana na kukamilishana kwa kuwa zote huchunguza sauti, kuna tofauti kadhaa kama zifuatazo. 1.Uchunguzi wa kifonolojia huzingatia mfumo maalum wenye utaratibu fulani ilhali uchambuzi wa kifonetiki. 2.Uchambuzi wa kifonolojia huzionyesha zile sifa bainifu katika lugha mahususi.Kwa upande mwingine taaluma ya fonetiki huorodhesha sauti zote naContinue reading “Tofauti kati ya Fonolojia na Fonetiki.”
Tofauti kati ya Fonolojia na Fonetiki.
Licha ya kwamba taaluma ya fonolojia na fonetiki hukaribiana sana, kutegemeana na kukamilishana kwa kuwa zote huchunguza sauti, kuna tofauti kadhaa kama zifuatazo. 1.Uchunguzi wa kifonolojia huzingatia mfumo maalum wenye utaratibu fulani ilhali uchambuzi wa kifonetiki. 2.Uchambuzi wa kifonolojia huzionyesha zile sifa bainifu katika lugha mahususi.Kwa upande mwingine taaluma ya fonetiki huorodhesha sauti zote naContinue reading “Tofauti kati ya Fonolojia na Fonetiki.”
Dhana ya Fonolojia.
Fonolojia ni taaluma inayoshughulikia uchambuzi wa mfumo wa sauti zinazotumika katika lugha fulani mahususi.Kiwango hiki cha lugha huchunguza uamilifu wa sauti mahususi zinazotumika katika lugha maalumu. Kipashio cha chini kabisa cha Fonolojia ni fonimu.Fonimu ni sauti anuwai zinazotumika kuunda maneno katika lugha ya kiswahili.Aidha , kipashio hiki hutumika kutofautisha maneno ya lugha.K.m hapa na haba.Continue reading “Dhana ya Fonolojia.”
Sifa za lugha.
1.Lugha hufuata mpangilio wa vipashio unaleta maana hasa inayofahamika na watumiaji wa lugha husika.Hii ni muhimu ili sentensi yoyote ile iwe na maana. 2.Lugha hujizalisha kwa kuwa hutumia vipashio vyake kuongeza maneno au misamiati mapya.Misamati huweza kupatikana kupitia urudufishaji au unyambulishaji pale ambapo vipashio vinapachikwa kwenye mzizi wa neno. 3.Lugha huambatana na sauti hivyo binadamuContinue reading “Sifa za lugha.”
JINSI FASIHI SIMULIZI ILIYOCHANGIA UKUAJI WA FASIHI ANDISHI.
Fasihi simulizi imechangia pakubwa kukomaa kwa fasihi Andishi kwa njia zifuatazo. 1.Nyenzo-Fasihi Andishi na Fasihi simulizi zinatumia lugha kama njia ya kupitisha ujumbe.Ikumbukwe kuwa fasihi simulizi ndiyo iliyokuwa ya kwanza kutumia lugha kisha baadaye fasihi Andishi ikaibuka kimaandishi kwa kutumia lugha kiufundi. 2.Fasihi andishi inaendeleza fasihi simulizi kwa kutumia usimulizi katika kazi yake kwa kunaContinue reading “JINSI FASIHI SIMULIZI ILIYOCHANGIA UKUAJI WA FASIHI ANDISHI.”
